شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی؟

شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی؟ یا اینکه تفاوت بین دعاوی حقوقی و کیفری، این سوال ها است که برای تمام افرادی که با پرونده‌های حقوقی و کیفری مواجه می‌شوند، پیش می‌آید. اولین اقدام برای تشکیل پرونده در دادگاه، طرح دعوا و تنظیم شکایت نامه است. به همین دلیل ابتدا باید بدانید که دعوا را به صورت کیفری مطرح کنید یا حقوقی. هر یک از این دعوای انواع مختلفی دارند و نحونه رسیدگی به آنها نیز متفاوت است.

در این مقاله می‌خواهیم به انواع دعاوی کیفری و حقوقی و موضوعات این نوع دعاوی اشاره کنیم. هر یک از این دعاوی در دادگاه اصلح آن مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و شناخت مراحل رسیدگی و روند پیگیری پرونده در هر نوع دعاوی کیفری، دعاوی حقوقی کمک می‌کند تا پرونده با سرعت بیشتری پیش رفته و نتیجه مطلوب حاصل شود.

آشنایی با دعاوی کیفری و حقوقی

دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی از نظر موضوع دعوا و نوع دادخواست و شکایتی که برای تشکیل پرونده تنظیم می‌شود با یکدیگر تفاوت دارند. نحوه طرح دعوا و تکمیل فرم شکایت نامه در دعاوی کیفری با دعاوی حقوقی کمی تفاوت دارد و به همین دلیل نیاز است پیش از طرح دعوا از وکیل پایه یک دادگستری نرگس رستمی مشورت و راهنمایی گرفته شود.

• دعاوی کیفری

موضوعاتی که در دعاوی کیفری مطرح می‌شوند به مسائلی مربوط می‌شود که در قانون مجازات اسلامی جرم شناخته شده است و به موجب آن به جان یا مال یک یا چند شخص خسارتی وارد شده است. هر عملی که خلاف قانون باشد جرم است و مجازات مشخصی برای آن تعیین شده است. قانون حاکم بر دعوای کیفری، قانون آئین دادرسی کیفری نام دارد و شکایت نامه بر اساس این قانون مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

دعاوی کیفری ابتدا توسط دادستان مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از تایید از سوی بازپرس و دادستان نزد قاضی ارسال می‌شود. قاضی نیز با بررسی مدارک و شواهد موجود، مجازاتی را متناسب با جرم وقوع یافته و شدت آن برای مجرم تعیین می‌کند و حکم نهایی را صادر می‌کند. در این نوع دعوای کیفری به فردی که شکایت کیفری را مطرح می‌کند، شاکی پرونده و به فردی که دعوا بر علیه او تنظیم شده است، مشتکی عنه گفته می‌شود.

به طور کلی دعاوی کیفری به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• جرائمی که علیه شخص صورت گرفته باشد، مانند قتل، ضرب و جرح، تجاوز، توهین و افترا، تهدید و … این دسته از جرائم به اعمالی اطلاق می‌شود که به جسم و جان فرد و یا آبروی فرد آسیب رسانده باشد. هر گونه آسیب فیزیکی و بدنی که به صورت عمدی یا غیر عمد صورت گرفته باشد در دسته جرائم علیه اشخاص قرار دارد و به دلیل ارتباط با جان و آبروی فرد از اهمیت بالایی برخوردار است.
• جرائمی که علیه اموال یک شخص صورت گرفته است، مانند کلاهبرداری، خیانت در امانت، فروش اموال غیر، اختلاس، ارتشاء، سرقت و … در این نوع جرائم خسارتی جبران ناپذیر به مال و مالکیت وی بر اموال او وارد شده است و فردی که شکایت کیفری را مطرح می‌کند، قصد دارد خسارت وارده را از راه قانونی جبران کند. سرقت و کلاهبرداری از رایج‌ترین جرائم علیه اموال هستند و در قانون مجازات اسلامی بر حسب شدت وقوع جرم مجازات مشخصی برای آن در نظر گرفته شده است.
• جرائمی که علیه آسایش و امنیت عمومی رخ داده باشد، مانند فساد فی الارض، اختلال در نظم عمومی، تبلیغ علیه نظام، جاسوسی، محاربه و …

در دعاوی کیفری شاکی با کمک وکیل کیفری غرب تهران در دفاتر خدمات قضایی شکایت خود را ثبت می‌کند و شکایت وی ابتدا به دادسرا فرستاده می‌شود تا توسط دادستان مورد بررسی قرار گیرد. در مورد جرائمی از قبیل قتل و سرقت موضوع پرونده ابتدا توسط بازپرس مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و تحقیقات لازم برای اثبات ادعای شاکی انجام می‌شود. پس از اثبات جرم، پرونده به دادسرا ارسال می‌شود و دادستان مجددا مدارک و شواهد را بررسی نموده و در نهایت نظر نهایی خود را صادر نموده و پرونده را به دادگاه کیفری ارسال می‌کند. دادگاه‌های کیفری چند نوع مختلف دارد و هر یک از آنها وظیفه رسیدگی به پرونده‌های خاصی را بر عهده دارند. دادگاه‌های صالح جهت رسیدگی به پرونده‌های کیفری عبارتند از:

• دادگاه کیفری شماره یک:

این دادگاه به جرائمی اختصاص می‌یابد که مجازات مجرم حبس ابد یا اعدام است. در صورتی که حکم حبس تعزیری بیش از 10 سال باشد، جرائم مطبوعاتی و سیاسی، جرائمی که مجرم باید بیش از نصف دیه را پرداخت کند در دادگاه کیفری شماره یک مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

• دادگاه انقلاب:

رسیدگی به پرونده‌های کیفری در دادگاه کیفری بر اساس شدت جرم می‌باشد. جرائمی که علیه امنیت داخلی و خارجی کشور از جمله محاربه و فساد فی الارض از جمله جرائمی هستند که در دادگاه انقلاب مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. تبانی و احتماع بر علیه جمهوری اسلامی ایران، اقدام مسلحانه یا تخریب اموال به منظور مقابله با نظام نیز از دیگر جرائمی هستند که در دادگاه انقلاب رسیدگی می‌شوند.

• دادگاه نظامی و دادگاه روحانیت:

این دادگاه به جرائمی که فرد مجرم در زمان انجام وظیفه مرتکب شده است بر اساس شخصیت فرد در هر دو دادگاه مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

• دادگاه اطفال و نوجوانان:

اگر سن مجرم کمتر از 18 سال باشد پرونده به دادگاه اطفال و نواجوانان ارسال می‌شود و بر اساس قوانین تعیین شده برای مجرمان کمتر از 18 سال حکم نهایی برای مجرم صادر می‌شود.

• دادگاه کیفری شماره دو:

دادگاه کیفری شماره دو که به دادگاه عمومی نیز معروف است به پرونده‌هایی اختصاص داده می‌شود که به هیچ یک از دسته‌های ذکر شده مربوط نباشد. جرائمی نظیر تخلفات رانندگی، توهین و مصرف نوشیدنی‌های الکلی و … در دادگاه کیفری شماره دو مورد بررسی قرار می‌گیرد.

هر یک از این دادگاه‌ها محدوده وظایف و مسئولیت خاص خود را دارند که در قانون آئین نامه دادرسی کیفری به آن اشاره شده است.

• دعاوی حقوقی

موضوعاتی که در دعاوی حقوقی مطرح می‌شوند به مسائلی مربوط است که با حقوق مادی و معنوی افراد در ارتباط است. هر گونه نقض حقوق از نظر قانون خلاف است و در دسته دعوای حقوقی قرار داده می‌شود. طبق قانون هر گونه خسارت وارده به اموال و حقوق افراد باید جبران شود. در دعاوی حقوقی فردی که دعوای حقوقی را مطرح می‌کند خواهان و فردی که دعوا بر علیه او مطرح می‌شود خوانده نام دارد. پرونده‌های حقوقی توسط وکیل حقوقی تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد و در زمان طرح هر گونه دادخواست به موکل خود کمک می‌کند تا مدارک و اسناد مورد نیاز را تهیه نموده و به دادگاه ارائه دهد.

از انواع رایج دعاوی حقوقی می‌توان به دعاوی حقوقی علیه اموال مانند دعاوی ملکی، مسائل مربوط به ارث و وصیت نامه، مطالبات حقوقی و … اشاره کرد. به عنوان مثال وقتی فردی مال فرد دیگر را تصاحب می‌کند و مانع از استفاده مالک از اموال خود می‌شود،عملی خلاف قانون انجام داده است و باید بر اساس قانون مدنی خسارت وارده را جبران نماید.

شکایت حقوقی در دادگاه حقوقی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و وکیل دعاوی حقوقی در تهران، این نوع پرونده را بر عهده می‌گیرد. پس از این که فرد شکایت خود را در دفاتر خدمات قضایی مطرح کرد، دادخواست وی به مستقیما به دادگاه ارسال می‌شود و توسط قاضی مورد بررسی قرار می‌گیرد. دعاوی حقوقی مجازاتی ندارند و فرد خوانده باید خسارت وارده را جبران نموده و رضایت خوانده را دریافت کند.

تفاوت شکایت کیفری و حقوقی

بسیاری از مراجعین به دفتر وکالت وکیل پایه یک دادگستری نرگس رستمی با انواع دعاوی کیفری و حقوقی آشنایی ندارند و به همین دلیل در زمان مواجهه با مشکلات کیفری و حقوقی نمی‌دانند، بهترین راه برای طرح شکایت چیست. این دعاوی چند تفاوت مهم دارند که در این بخش به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد:

• شکایت کیفری؛ زمانی مطرح می‌شود که فردی مرتکب جرم شده و دادگاه برای آن مجازات مشخصی را تعیین نموده باشد. اما برای شکایت‌های حقوقی هیچ مجازاتی در نظر گرفته نمی‌شود و قانون آنها را ملزم به جبران خسارت می‌نماید تا فرد شاکی رضایت دهد و به حقوق خود دست یابد.
• وکیل کیفری؛ شکایت کیفری را در هر نوع کاغذ و برگه می‌تواند مطرح کند و به مراجع قضایی ببرد. اما شکایت حقوقی باید حتما در برگه مخصوص دادخواست حقوقی مطرح شود، در غیر اینصورت مورد قبول واقع نخواهد شد و از سوی قاضی رد می‌شود.
• شکایت کیفری ابتدا به دادسرا فرستاده می‌شود و در صورت نیاز به تحقیقات مورد نیاز، پرونده به کلانتری ارسال می‌شود تا بازپرس نظر خود را در مورد پرونده اعلام کند. پس از این که شکایت نامه مورد تائید دادستان قرار گرفت، پرونده به دادگاه ارسال می‌شود و قاضی پرونده را بررسی می‌کند. اما شکایت حقوقی مستقیم به دادگاه ارسال می‌شود و قاضی مدارک و اسناد موجود را بررسی کرده و پس از مراجعه خواهان و خوانده حکم نهایی را صادر می‌کند.
• در دعاوی کیفری حضور وکیل کیفری تهران الزامی است و در صورتی که یکی از طرفین پرونده وکیل نداشته باشد، دادگاه برای او وکیل تسخیری انتخاب می‌کند تا پرونده را بر عهده گرفته و در جلسات دادگاه حضور داشته باشد. اما در مورد دعاوی حقوقی فرد می‌تواند با وکیل حقوقی تهران مشورت کند و در زمان طرح دادخواست و شکایت نامه از او کمک و راهنمایی بخواهد. در صورتی که فرد به وکیل وکالت داده باشد، وکیل می‌تواند به نیابت از موکل خود در جلسات دادگاه حاضر شود.
• در زمان طرح شکایت کیفری تنها هزینه تمبر پرداخت می‌شود و هزینه دادرسی مبلغی است که از سوی دادگستری تعیین شده است. اما در مورد شکایت حقوقی هزینه دادرسی بر اساس ارزش مال مورد نظر محاسبه می‌شود. این هزینه بر عهده خواهان است و وی می‌تواند در دادخواست خود این هزینه را از خوانده دریافت کند.
• پرونده‌های کیفری حتی پس از اینکه شاکی از شکایت خود صرف نظر کند ، بسته نمی‌شود و قاضی همچنان پرونده را باز می‌گذارد تا مجرم مجازات شود. جرائم کیفری از اهمیت بالایی برخوردار هستند و به همین دلیل قاضی این نوع پرونده‌ها را تا زمان صدور حکم نهایی و اجراز حکم باز نگه می‌دارد. اما پرونده‌های حقوقی زمانی که خواهان از شکایت خود صرف نظر کند، بسته خواهد شد و دیگر رسیدگی به آن ادامه نخواهد داشت.
• در شکایت‌های کیفری به ردی که شکایت را مطرح کرده است شاکی و فردی که شکاست بر علیه او تنظیم شده است، متشاکی یا مشتکی عنه گفته می‌شود. فردی که مرتکب جرم شده است، مجرم نامیده می‌شود و به موضوع پرونده نیز اتهام گفته می‌شود. اما در شکایت حقوقی به فردی که شکایت نامه را تنظیم می‌کند خواهان و فردی که شکایت نامه بر علیه او تنظیم شده است خوانده گفته می‌شود. به موضوع پرونده‌های حقوقی خواسته گفته می‌شود.
• برگه‌ای که برای دعوت متهم به دادگاه صادر می‌شود احضاریه گفته می‌شود و این برگه در مورد شکایت‌های کیفری ارسال می‌گردد و به برگه‌ای که برای فراخواندن خوانده به دادگاه ارسال می‌شود اخطاریه گفته می‌شود. اخطاریه در خصوص شکایت‌های حقوقی صادر می‌گردد و فردی که اخطاریه را دریافت می‌کند باید در زمان تعیین شده از سوی دادگاه در محکمه حاضر شود.
• در پرونده‌های کیفری اگر متهم به احضاریه توجه نکند و در زمان تعیین شده به دادگاه مراجعه نکند، حکم جلب برای وی صادر می‌شود و او را به اجبار به دادگاه می‌یرند. اما در مورد پرونده‌های حقوقی اگر خوانده به اخطاریه توجه نکند و در زمان تعیین شده از سوی قاضی در دادگاه حاضر نشود، حکم به نفع خواهان صادر خواهد شد و به حضور خوانده اهمیتی داده نخواهد شد.

به دلیل حساسیت پرونده‌های کیفری و حقوقی بهتر است، پیش از هر اقدامی با وکیل پایه یک دادگستری نرگس رستمی مشورت نمایید. ایشان با تخصص و تسلط بر قوانین مختلف مراجعه کنندگان را راهنمایی می‌کند تا بتوانند دادخواستی متناسب با موضوع پیش آمده را تنظیم نموده و به دادگاه ارسال کنند. در صورتی که موضوع دادخواست با مساله پیش آمده مرتبط نباشد و یا مدارکی که به دادگاه ارسال شده است کافی نباشند، دادخواست یا شکایت نامه از سوی قاضی یا دادستان رد خواهد شد.با شرکت در جلسات مشاوره حقوقی و آشنایی با قوانین حقوقی می‌توانید، شکایت دعاوی کیفری یا دعاوی حقوقی مناسبی را تنظیم نموده و پرونده را به جریان بیاندازید. وکیل پایه یک دادگستری بر تمام مسائل حقوقی و کیفری تسلط دارد و به خوبی می‌تواند موکلین خود را برای رسیدن به حقوق خود راهنمایی کند.