فرق بین دعاوی کیفری و حقوقی!

شکایت‌هایی که در دادگاه‌ها مطرح می‌شود چندین نوع مختلف دارد. این دعاوی به طور کلی به دو دسته حقوقی و کیفری تقسیم بندی می‌شود. دعاوی حقوقی به حق و حقوق افراد مربوط می‌شود و مسائل مربوط به آن در قانون مدنی مطرح شده است. نوع دیگر دعاوی کیفری هستند که زمانی مطرح می‌شوند که جرمی صورت گرفته باشد. در این مقاله می‌خواهیم درباره انواع دعاوی کیفری و حقوقی و انواع آنها و فرق بین دعاوی کیفری و حقوقی صحبت کنیم. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

منظور از دعوا چیست؟

دعوا در لغت به معنی خواستن، ادعا کردن، دادخواهی و نزاع است و در رشته حقوق و وکالت بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. حقوق دانان تعاریف مختلفی در مورد دعوا ارائه نموده‌اند. طبق بیان یکی از اساتید رشته حقوق دعوا عبارت است از راهکاری قانونی که بر اساس آن فردی ذی صلاح با استفاده از قوانین موجود دعوای پیش آمده میان شاکی و متشاکی را بر طرف می‌نماید.

دعوا زمانی مطرح می‌شود که خصومت یا دعوایی میان فرد یا افرادی صورت گرفته باشد و افراد برای دادخواهی و دفاع از حقوق خود دادخواستی را تنظیم کنند و پرونده برای رسیدگی به دادگاه ارسال شود. دادخواست یا دعوا از سوی فردی مطرح می‌شود که خواهان حق و منافع خود است و برای جبران خسارت وارده یا احقاق حقوق خود با مشورت و همکاری وکیل پایه یک دادگستری نرگس رستمی دادخواست مورد نظر را تنظیم نموده و برای رسیدگی به دادگاه مورد نظر ارجاع می‌دهند.

دعوای کیفری چیست؟

دعاوی کیفری شاخه‌ای از علم جزا و جرم شناسی است که زمانی مطرح می‌شود که جرم، جنایت یا بزهکاری اتفاق افتاده باشد. هر زمان که جرم و جنایتی رخ داده باشد و شاکی وجود داشته باشد دعوا کیفری خواهد بود. دعاوی کیفری مربوط به جرائمی است که به موجب آن ضرر و زیان مالی و جانی به فرد یا افرادی وارد شده باشد. در این صورت فرد شاکی برای شکایت از مجرم دادخواستی را تنظیم می‌کند که این دادخواست در دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. این نوع دعاوی، دعاوی کیفری نامیده می‌شوند.

مهمترین اصطلاحات در دعاوی کیفری:

• شاکی یا معترض:

این اصطلاح در پرونده‌های کیفری بسیار به کار برده می‌شود. شاکی به فردی گفته می‌شود که زیان دیده و قربانی بوده است. فرد شاکی اقدام به طرح شکایت می‌کند تا بتواند از حقوق خود دفاع کند.

• مشتکی عنه یا متهم:

فردی که در طرف مقابل شاکی قرار دارد و در حقیقت شکایت بر علیه او مطرح شده است، مشتکی عنه یا متهم نامیده می‌شود. فردی که مرتکب جرم شده است متشاکی یا مجرم نامیده می‌شود و باید بر اساس عملی که انجام داده است مجازات شود.

• اتهام و تهمت:

کلمه اتهام از جمله کلماتی است که در پرونده‌های کیفری و در جلسات دادگاه کیفری بسیار به کار برده می‌شود. اتهام در حقیقت همان موضوعی است که در دعوای کیفری مطرح می‌شود و شکایتی که در دادگاه مطرح می‌شود بر اساس آن موضوع می‌باشد.

دعاوی کیفری انواع مختلفی دارد و برای موضوعات مختلفی مطرح می‌شود. از جمله دعاوی کیفری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جرائمی که به شخص یا اشخاصی آسیب وارد می‌کند مانند قتل و ضرب و شتم، توهین و افترا علیه یک فرد، زنا و …
• جرائمی که بر علیه اموال یا مالکیت شخص یا اشخاصی صورت گرفته باشد، از جمله این جرائم می‌توان به سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت و …اشاره کرد.
• جرائمی که بر علیه آسایش عمومی و امنیت اجتماعی انجام شده باشد مانند فساد فی الارض، ایجاد اختلال در نظم عمومی، جعل اسناد و مدارک، ایجاد اختلال در نظم اقتصادی کشور و …

مراحل رسیدگی به دعاوی کیفری

هنگامی که جرمی اتفاق افتاده باشد فرد شاکی برای طرح دادخواست نزد وکیل کیفری غرب تهران مراجعه می‌کند. وکیل ابتدا مدارک و شواهد موجود را بررسی می‌کند و پس از این که از صحت وقوع جرم اطمینان حاصل کرد موکل خود را راهنمایی می‌کند تا شکایت نامه را مطرح کند. این شکایت نامه را می‌توان در دفاتر خدمات قضایی تنظیم نمود و مدارک موجود را به شکایت نامه ضمیمه کرد.

شکایت نامه ابتدا برای انجام تحقیقات لازم نزد بازپرس فرستاده می‌شود. بازپرس پس از بررسی مدارک و تائید وقوع جرم نظر نهایی خود را به دادسرا اعلام می‌کند. در صورتی که مجرم دستگیر شده باشد بازجویی از وی انجام می‌شود و پرسش‌های لازم از وی انجام می‌شود.

وقتی پرونده به دادسرا فرستاده شد، پرونده توسط دادستان مورد بررسی قرار می‌گیرد و یک سری از تحقیقات در این مرحله انجام می‌شود. در این مرحله دادستان نظر نهایی خود را اعلام می‌نماید و در صورتی که جرم ثابت شود، پرونده به دادگاه کیفری ارسال می‌شود تا توسط قاضی مورد رسیدگی قرار گیرد.

وقتی که پرونده به دست قاضی رسید، قرار مجرمیت صادر می‌شود و کیفرخواست وی به دادگاه ارسال می‌شود. پرونده توسط قاضی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و در صورتی که قاضی لازم بداند تحقیقات لازم انجام می‌شود تا قاضی بتواند حکم نهایی را صادر کند.

پس از بررسی شواهد و مدارک قاضی رای نهایی را صادر می‌کند. در صورتی که طرف مقابل پرونده یا شاکی به حکم نهایی اعتراض داشته باشند می‌توانند دادخواست تجدید نظر را تنظیم نموده و اعتراض خود را به کمک وکیل کیفری غرب تهران به دادگاه اعلام کنند. جلسه تحدید نظر معمولا بدون حضور طرفین پرونده برگزار می‌شود و حکمی که در این مرحله صادر می‌شود لازم الاجرا است.

دعاوی حقوقی چیست؟

دعاوی حقوقی زمانی مطرح می‌شود که حقوق افراد نقض شده باشد. این دعاوی ممکن است در مورد حقوق شخصی افراد و یا در مورد اموال آنها مطرح شود. مسائل مربوط به دعاوی حقوقی در قانون مدنی مطرح شده است و تعداد بیشماری پرونده حقوقی در دادگاه‌های حقوقی مورد رسیدگی قرار می‌گیرند.

معمولا افراد در مورد دعاوی حقوقی اطلاعاتی زیادی ندارند و به همین دلیل ممکن است نتوانند به خوبی از حقوق خود دفاع کنند. بهترین کار مراجعه نزد وکیل حقوقی غرب تهران است. وی پس از بررسی مدارک و شنیدن صحبت‌های موکل خود بهترین راهکار را به وی پیشنهاد می‌دهد و او را بدر چگونگی تنظیم دادخواست و طرح دعوا راهنمایی می‌کند.

دعاوی حقوقی جنبه مجرمانه ندارند و مجازاتی برای آن در نظر گرفته نشده است. فردی که حقوق شخص دیگری را ضایع کرده باشد بایستی بر اساس قانون مدنی خسارت وارده را جبران کند و رضایت فرد شاکی را بگیرد. دادخواست حقوقی همانند دادخواست کیفری به دادسرا فرستاده نمی‌شود و مستقیما به دست قاضی می‌رسد. در صورتی که موضوع پرونده حساس نباشد در شورای حل اختلاف مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و رای نهایی صادر می‌شود.

انواع دعاوی حقوقی عبارتند از:

• دعاوی ملکی از جمله دعاوی خلع ید، دعاوی الزام به تنظیم سند رسمی، دعاوی فک رهن، دعاوی تصرف عدوانی، فسخ قرارداد و …
• دعاوی انحصار وراثت و مسائل مربوط به تقسیم اموال متوفی میان وراث
• جعل اسناد و مواردی که در دسته دعاوی کیفری قرار نگیرند

خیلی از افراد وقتی در زمان انحصار وراثت به مشکلی بر میخورند فکر میکنند که باید به دادگاه خانواده مراجعه کنند ولی وقتی یک وکیل با تجربه و کارآزموده داشته باشید با راهنمایی درست شما را به دادگاه حقوقی راهنمایی و یا همراهی میکند.

مراحل رسیدگی به پرونده حقوقی

هنگامی که فردی با یک مشکل حقوقی مواجه می‌شود بهتر است در ابتدای کار با وکیل حقوقی غرب تهران مشورت کند و با قوانین حقوقی و مسائل مربوط به آن آشنا شود. سپس وکیل موکل خود را راهنمایی می‌کند که چگونه داخواستی را تنظیم کند تا به حقوق از دست رفته خود دست یابد.

برای تنظیم دادخواست می‌توان به همراه وکیل به دفاتر مراجع قضایی مراجعه کرد و آن را به دادگاه ارسال کرد. هر گونه مدرکی که در دست است باید پیوست دادخواست شود. این دادخواست مستقیما به دادگاه فرستاده می‌شود در دادگاه‌های حقوقی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. در این مرحله فرد شاکی بایستی هزینه دادرسی و تمبر را بپردازد. پس از اینکه دادخواست وی ثبت شد باید منتظر بماند تا زمان تعیین جلسه دادگاه مشخص شود. پس از برگزاری جلسه دادگاه رای نهایی صادر می‌شود و در صورتی که وکیل پایه یک دادگستری نرگس رستمی لازم بداند دادخواست تجدید نظر مطرح می‌شود و به قاضی ارائه می‌گردد. در نهایت حکم صادر می‌شود و این حکم در زمان مشخص شده باید اجرا شود.

شکایت کیفری با شکایت حقوقی چه تفاوتی دارد؟

شکایت به دو صورت مطرح می‌شود، شکایت کیفری و شکایت حقوقی. در این بخش مهمترین تفاوت‌های شکایت کیفری و حقوقی را برمی‌شماریم.

شکایت کیفری از سمت فردی مطرح می‌شود که مورد تجاوز قرار گرفته است و می‌خواهد از حق خود دفاع کند. این حق را بایستی در قالب یک دادخواست یا شکایت مطالبه نمود. شکایت کیفری یکی از انواع دعاوی کیفری است که در دادگاه کیفری مورد بررسی قرار می‌گیرد. شکایت کیفری در دادسرا رسیدگی می‌شود و پس از اینکه وقوع جرم توسط دادستان به اثبات رسید، پرونده برای رسیدگی به دادگاه کیفری فرستاده می‌شود.

لازمه طرح شکایت کیفری وقوع جرم است و شاکی تنها زمانی می‌تواند شکایت نامه را تنظیم کند که جرمی اتفاق افتاده باشد. پرونده‌های کیفری مانند پرونده‌های حقوقی دارای هزینه دادرسی ندارند و به شیوه مخصوص خود مطرح می‌شوند. برای اطلاع از نحوه تنظیم شکایت نامه کیفری بایستی حتما با وکیل کیفری غرب تهران مشورت کنید. علاوه بر آن شکایت کیفری می‌تواند به صورت شفاهی نیز مطرح شود، اما دادخواست کیفری باید حتما به صورت کتبی مطرح شود.

اما شکایت حقوقی زمانی مطرح می‌گردد که فردی حقوق فرد یا افراد دیگر را ضایع کرده باشد. این شکایت نامه باید حتما به صورت کتبی ارائه گردد و مراحل آن به درستی انجام شود. برای اطلاع از روند طرح شکایت نامه و تشکیل پرونده می‌توانید از مشاوره حقوقی وکیل پایه یک دادگستری نرگس رستمی استفاده کنید. https://rostami-lawyer.ir/

در پرونده‌های حقوقی فردی که دادخواست را تنظیم نموده است خواهان و فردی که دادخواست بر علیه او مطرح شده است خوانده نامیده می‌شود. این دادخواست مستقیما به دادگاه فرستاده می‌شود و مانند شکایت کیفری مراحل زیادی ندارد. شکایت کیفری ابتدا به دادسرا ارجاع داده می‌شود و سپس به دادگاه فرستاده می‌شود. اما دادخواست حقوقی به دست قاضی می‌رسد و در صورتی که تمامی مدارک و دادخواست مورد تائید وی قرار گیرد، پرونده به صورت رسمی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

کدام یک از پرونده‌ها نیاز به طرح همزمان دعاوی کیفری و حقوقی دارند؟

در برخی موارد ممکن است حالتی پیش بیاید که نیاز باشد هم دادخواست کیفری مطرح شود و هم دادخواست حقوقی. به عنوان مثال اگر فردی علاوه بر وارد کردن ضرر و زیان جانی خسارتی به شاکی وارد کرده باشد، شاکی می‌تواند برای جبران خسارت علاوه بر شکایت کیفری، یک دادخواست حقوقی نیز مطرح کند  تا بتواند از حقوق خود دفاع نموده و خسارت وارده را جبران کند.

باید دقت داشت که دعاوی کیفری را نمی‌توان در قالب دعاوی حقوقی مطرح کرد. هر یک از دعاوی روال قانونی خود را دارد که بایستی به درستی انجام شود در غیر این صورت از سوی قاضی یا دادستان رد خواهد شد. برای این که بدانید کدام دعاوی را به کدامین روش مطرح کنید بایستی با وکیل حقوقی غرب تهران مشورت کنید. وکیل حقوقی شما را راهنمایی می‌کند تا مدارک و ادله محکمه پسندی را ارائه کنید تا دادخواست شما مورد قبول قاضی واقع شود و مراحل تشکیل پرونده طبق روال قانونی انجام شود.

فرق نتیجه دعاوی کیفری و حقوقی

حکمی که در خصوص دعاوی کیفری صادر می‌شود با حکمی که در مورد دعاوی حقوقی مطرح می‌شود متفاوت است. در قانون مجازات اسلامی برای دعاوی کیفری مجازات مشخصی تعیین شده است، اما دعاوی حقوقی مجازاتی ندارند و تنها شامل جریمه می‌شوند.

دعاوی کیفری زمانی مطرح می‌گردد که جرمی اتفاق افتاده باشد و فردی عملی را مرتکب شده باشد که از نظر قانون جرم محسوب می‌شود و مجازات دارد. این جرائم به جان یا مال مردم آسیب وارد نموده است و به همین دلیل فردی مجرم باید مجازات شود. حکمی که در مورد جرائم کیفری صادر می‌شود لازم الاجرا است. جرائم کیفری در مرحله اول توسط بازپرس مورد برسی قرار می‌گیرد و سپس به مرحله دادرسی می‌رسد، در مرحله دادرسی، دادستان مدارک را بررسی می‌کند. در در این مرحله جرم فرد مجرم اثبات می‌شود و سپس به قاضی دادگاه کیفری ارجاع داده می‌شود.

اما برای دعاوی حقوقی مجازاتی در نظر گرفته نشده است. این دعاوی زمانی مطرح می‌شود که حقی ضایع شده باشد و فردی خواهان بازپس گرفتن حق خود باشد. در این صورت از فردی که به وی خسارت وارد کرده است شکایت می‌کند و سپس بر اساس حکم قاضی می‌تواند حق خود را پس گرفته و حقوق خود دفاع کند. به عنوان مثال اگر فردی ملکی را بدون اجازه مالک فروخته باشد و یا آن را تصرف کرده باشد، فرد شاکی می‌تواند با حکم قاضی ملک خود را از آزاد کند.